Özel Eğitim Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişliğe İlişkin Görüşlerinin incelenmesi: Van İl Örneği
Özet Görüntüleme: 76
/ 
PDF İndirme: 27
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11080268Anahtar Kelimeler:
özel eğitim, öğretmen görüşleri, mesleki tükenmişlikÖzet
Bu araştırmanın amacı Van ilinde özel eğitim öğretmenlerinin mesleki tükenmişliğe ilişkin görüşlerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve olgu bilim (fenomenoloji) deseninden yararlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Van il ve merkez ilçelerindeki özel eğitim okulları ve özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim öğretmenlerinden oluşmaktadır. Ölçüt örneklem yöntemiyle katılımcılar belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formuyla veriler toplanmıştır. Veriler önceden belirlenen temalar etrafında betimsel analize tabi tutulmuştur. Araştırmada özel eğitim öğretmenlerinin yanlış tanı ve yerleştirmesinden, ilgisiz veliden, sınıfların fiziki durumundan, materyal eksikliğinden, gelişimi yavaş ve güç ilerleme gösteren öğrencilerin oluşundan, özel eğitime ilgisiz okul yöneticilerin varlığından, farklı engel gurupların aynı sınıftan olmasından kaynaklı tükenmişlik yaşadıkları bulgulanmıştır. Araştırmada özel gereksinimli öğrencilerin gereksinimlerine uygun farklı eğitimleri bir arada planlama güçlüğü, eğitim öğretim faaliyetlerin yürütüldüğü sınıfların fiziki koşullarının iyi olmaması, materyal eksiliği, özel eğitim mantığını kavramayan okul yöneticilerin oluşu, yoğun iş yüklerine karşılık özlük haklarının iyileştirilmemesi nedeniyle özel eğitim öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada özel gereksinimli öğrencilerin tanılama, değerlendirme ve yerleştirme süreçlerinin kişiye özgü değil belli standartlara uygun yapılması gerektiğine, özel eğitim hizmetleri kapsamında velilere yönelik seminerler, söyleşiler, bilgilendirme toplantıları gibi hizmetlerin düzenli olarak sunulması gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.
Referanslar
Acar, Ö. F. & Karaaslan, Ö. (2022). Özel eğitim öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş tatmin ve iş stres düzeylerinin incelenmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1821-1843.
Akçamete, G. Kaner, S. Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde tükenmişlik, iş doyumu ve kişilik, Ankara: Nobel Yayınevi.
Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde miles-huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15
Bayındır-Koçak, A. & Gökler, R. (2018). Bursa ili özel eğitim merkezlerinde görev yapan uzmanların
iş stresi ve iş doyumları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 793-808. DOI:
17719/jisr.20185537250
Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğe etki eden faktörler (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Cemaloğlu, N. Kayabaşı, Y. (2007). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyi ile sınıf yönetiminde kullandıkları disiplin modelleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 123-155.
Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi
Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
Diken, H. İ., (2017). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim, Pegem Akademi, 14. Baskı, Ankara.
Ghani, M. Z., Ahmad, A. C., & Ibrahim, S. (2014). Stress among Special Education Teachers in Malaysia. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114, 4-13. DOI: 10.1016/j.sbspro.2013.12.648
Giorgi, A. (1997). The Theory, Practice, and Evaluation of the Phenomenological Method as a Qualitative Research Procedure. Journal of Phemomenological Psychology, 28(2), 235-260. DOI: 10.1163/156916297X00103
Gökçakan, Z. ve Özer, R. (1999). Rehber öğretmenlerde tükenmişlik. Rize Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü Yayınları, No: 9.
Kokkinos, C. M. & Davazoglou, A. M. (2009). Special Education Teachers Under Stress: Evidence
from A Greek National Study. Educational Psychology, 29, 407-424. DOI: 10.1080/01443410902971492
Kvale, S. ve Brinkmann, S. (2009). InterViews: learning the craft of qualitative research interviewing. Thousand Oaks: Sage Publications
Maslach, C., Jackson, S. E., (1984). Burnout in Organizational Setting, Applied Social Psychology Annual, Sage, C. 5, 133–153.
Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing Qualitative Research. New York: Sage
Mengi, A. ve Alpdoğan, Y. (2020). Covid-19 salgını sürecinde özel eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitim süreçlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 413–437.
Merriam, S.B. ve Tisdell, J. E. (2015). Qualitative research: a guide to design and implementation. San Francisco: Jossey-Bass.
Murat M., (2000). Sınıf öğretmenlerinde 10 yıllık meslek sürecinde tükenmişliğin gelişiminin haritalanması ve bazı değişkenlere göre incelenmesi (Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Neuman, L. W. (2007). Basics of social research qualitative and quantitative approaches. Boston: Pearson Education,
Özipek, A., (2006). Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerde mesleki tükenmişlik düzeyi ve nedenleri (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Özkan, C. (2012). Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde araştırma görevlisi olarak çalışan doktorlarda tükenmişlik sendromunu etkileyen faktörler (Tıpta uzmanlık tezi). Mersin Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Mersin.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
Polatcı, (2007). Tükenmişlik sendromu ve tükenmişlik sendromuna etki eden faktörler (Gaziosmanpaşa Üniversitesi akademik personeli üzerinde bir analiz) (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
Rolfe, G. (2006). Validity, Trustworthiness And Rigour: Quality And The Idea Of Qualitative Research. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 304-310.
Stempien, L. R. & Loeb, R. C. (2002). Differences in Job Satisfaction Between General Education and
Special Education Teachers: Implications for Retention. Remedial and Special Education, 23(5),
-267.
Torun, A., (1997). Stres ve tükenmişlik. Endüstri ve örgüt psikolojisi, (2. Baskı), Editör: Suna Tevrüz. Türk Psikologlar Derneği ve Kalder Derneği Ortak Yayını.
Tümkaya, S., (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik görülen psikolojik belirtiler ve başaçıkma davranışları (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Türe, M. E. (2008). Özel eğitim sektöründe çalışan bireysel eğitimcilerin tükenmişlik düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Whitaker, S. D. (2000). Mentoring beginning special education teachers and the relationship to attrition. Exceptional Children, 66(4), 449-454.
Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23, 7-17.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Progressive Studies in Education (ijopse)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
