Göçün Psikolojik Etkilerinin Eğitime Yansımaları
Özet Görüntüleme: 27
/ 
PDF İndirme: 7
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15778440Anahtar Kelimeler:
Göç, göçün psikolojik etkileri, göçün eğitime etkileriÖzet
Bireylerin bireysel veya topluluk halinde; ekonomik sebepler, savaş, siyasi değişimler, ailevi nedenler, doğal afetler gibi etkenlerle farklı bir ülkeye ya da aynı ülke içerisindeki bir başka yere taşınması durumuna göç ismi verilmektedir. Göçün her zaman önemli bir olgu olarak insanlığın gündeminde olduğu ve günümüzde daha da önem kazandığı bilinmektedir. Göçün hem göçmenlerin üzerinde hem de göç edilen bölgedeki diğer bireylerin üzerinde sosyolojik, ekonomik, demografik, kültürel, politik, hukuksal, eğitimsel ve sağlığa ilişkin birçok konuda önemli etkileri olmaktadır. Bu çalışma, göç olgusunun bireylerin psikolojik etkilerini ve bu etkilerin eğitim süreçlerine yansımalarını literatür ışığında incelemeyi amaçlamaktadır. Göçmen bireyler, özellikle savaş, yoksulluk, kültürel yabancılaşma ve ayrımcılık gibi nedenlerle kaygı, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu, kimlik çatışması ve aidiyet eksikliği gibi psikolojik sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu psikolojik zorluklar, özellikle çocuk ve ergen göçmenlerin eğitime katılımını, akademik başarısını, sosyal uyumunu ve okula aidiyet duygusunu olumsuz etkilemektedir. Bu araştırmada, göçmen öğrencilerin karşılaştığı psikolojik güçlüklerin ders içi ilişkilere ve akademik başarıya etkileri, dil sorunları, kimlik karmaşası ve uygulanan eğitim politikaları ele alınmıştır. Ayrıca Türkiye özelinde uygulanan eğitim politikalarının güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmiştir. Göçün psikolojik boyutunun eğitimle bütüncül biçimde ele alınması gerekmektedir. Bu çerçevede psikososyal destek mekanizmalarının güçlendirilmeli ve uzun vadeli kapsayıcı eğitim politikalarının geliştirilmesi gerekmektedir.
Referanslar
Adanu, R. M. ve Johnson, T. R. (2009). Migration and women's health. International Journal of Gynecology ve Obstetrics, 106(2), 179-181.
Alpak, G., Ünal, A., Bülbül, F., Sağıltıcı, E., Bez, Y., Altındağ, A., ... ve Savaş, H. A. (2015). Post-traumatic stress disorder among Syrian refugees in Turkey: A cross-sectional study. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 19(1), 45-50.
Anadolu Ajansı. (2021). Türkiye'den Suriye krizinin 10. yılında uluslararası topluma 'Mülteci yükünü sadece bize yıkamazsınız' çağrısı. 18 Kasım 2022 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiyeden-suriye-krizinin-10-yilinda-uluslararasi-topluma-multeci-yukunu-sadece-bize-yikamazsiniz-cagrisi/2162550# adresinden erişildi.
Atalay, N., Kılıç, Z., Anılan, B., Anılan, H. ve Anağün, S. S. (2022). Syrian refugee children's education in Turkish public schools: Primary school teachers' experiences. Journal of Qualitative Research in Education, 29, 265-281. https://doi.org/10.14689/enad.10
Ballı, F. E. ve Yapucuoğlu, M. D. (2021). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitim öğretim yaşantılarına ilişkin tezlerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 505-524.
Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology, 46(1), 5–34. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.1997.tb01087.x
Bhugra, D. (2004). Migration and mental health. Acta Psychiatrica Scandinavica, 109(4), 243–258. https://doi.org/10.1046/j.0001-690x.2003.00246.x
Block, K., Cross, S., Riggs, E. ve Gibbs, L. (2014). Supporting schools to create an inclusive environment for refugee students. International Journal of Inclusive Education, 18(12), 1337–1355. https://doi.org/10.1080/13603116.2014.899636
Bronstein, I. ve Montgomery, P. (2011). Psychological distress in refugee children. Clinical Child and Family Psychology Review, 14(1), 44–56. https://doi.org/10.1007/s10567-010-0081-0
Cassar, J. ve Tonna, M. A. (2018). They forget that I'm there: Migrant students traversing language barriers at school. IAFOR Journal of Language Learning, 4(1), 7–23.
Cummins, J. (2001). Bilingual children's mother tongue: Why is it important for education? Sprogforum, 19(7), 15–20.
Cuesta, J. L. ve Juan, C. S. (2009). Batı Avrupa’da çocuk suçları ve göç (Çev. O. B. Alpaslan). Suç ve Ceza, (2), 60-73.
Darnon, C., Sicard, A., Normand, A. ve Martinot, D. (2024). Academic failure and psychological disengagement: Can belief in school meritocracy make a difference? Educational Psychology, 44(6–7), 765–783.
Dashti, Z. (2021). Afganistan’da Taliban’ın iktidara gelmesi ile yaşanan iç ve dış göç krizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(4), 381-403.
Dere, İ. ve Demirci, E. (2023). Türkiye’de göçmen öğrencilerin eğitimde karşılaştıkları sorunlar. HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 11(INCSOS VIII Özel Sayısı), 108-135.
Dryden-Peterson, S. (2011). Refugee education: A global review. UNHCR Policy Development and Evaluation Service.
Dryden-Peterson, S. (2016). Refugee education: The crossroads of globalization. Educational Researcher, 45(9), 473–482. https://doi.org/10.3102/0013189X16683398
Eren, Z. (2019). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre göçmen çocukların eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 213-234.
Erol, M. ve Ersever, O. G. (2014). Göç krizi ve göç krizine müdahale. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 24(1), 47-68.
Fazel, M., Reed, R. V., Panter-Brick, C. ve Stein, A. (2012). Mental health of displaced and refugee children resettled in high-income countries: Risk and protective factors. The Lancet, 379(9812), 266–282. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(11)60051-2
Gay, G. (2010). Culturally responsive teaching: Theory, research, and practice. Teachers College Press.
Hek, R. (2005). The experiences and needs of refugee and asylum-seeking children in the UK: A literature review. British Journal of Social Work, 35(5), 685–706. https://doi.org/10.1093/bjsw/bch199
Karataş, K. ve Ayyıldız, A. A. (2021). Bugünün Türkiye’sinde göç gerçeği: Küresel hareketliliğin neresindeyiz. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 473-500.
Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. KAÜ-İİBF Dergisi, 3(3), 163-184.
Kuo Wen. (1976). Theories of migration and mental health: An empirical testing on Chinese-Americans. Social Science and Medicine, 10(6), 297–306. https://doi.org/10.1016/0037-7856(76)90074-3
Li, S. S., Liddell, B. J. ve Nickerson, A. (2016). The relationship between post-migration stress and psychological disorders in refugees and asylum seekers. Current Psychiatry Reports, 18(9), 1–9. https://doi.org/10.1007/s11920-016-0723-0
Martin, A. J., Marsh, H. W. ve Debus, R. L. (2001). A multidimensional model of student motivation and engagement. Educational Psychology, 21(1), 33–55.
Martín-Pastor, E., González-Gil, F., Río, C. J., Robaina, N. F. ve Castro, R. P. (2013). Influence of immigrant students’ communication skills on their teaching and learning process. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 93, 789–793.
Marx, N., Gill, C. ve Brosowski, T. (2021). Are migrant students closing the gap? Reading progression in the first years of mainstream education. Studies in Second Language Acquisition, 43(4), 813–837.
McMahon, S. (2018). The politics of immigration during an economic crisis: Analysing political debate on immigration in Southern Europe. Journal of Ethnic and Migration Studies, 44(14), 2415–2434.
MEB. (2016). Suriyeli öğrenciler Türk eğitim sistemine entegre edilecek. 2 Mayıs 2025 tarihinde https://meb.gov.tr/suriyeli-ogrenciler-turk-egitim-sistemine-entegre-edilecek/haber/11815/tr adresinden erişildi.
MEB. (2021). 2020 İzleme ve Değerlendirme Raporu. Milli Eğitim Bakanlığı, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. https://hbogm.meb.gov.tr/www/izleme-degerlendirme-raporlari/kategori/104
Mirsky, J. (2009). Mental health implications of migration. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 44(3), 179–187.
Miller, E., Decker, M. R., Silverman, J. G. ve Raj, A. (2007). Migration, sexual exploitation and women's health: A case report from a community health center. Violence Against Women, 13(5), 486–497.
Müller, L. R. F., Büter, K. P., Rosner, R. ve Unterhitzenberger, J. (2019). Mental health and associated stress factors in accompanied and unaccompanied refugee minors resettled in Germany: A cross-sectional study. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 13, 1–13.
OECD. (2018). The resilience of students with an immigrant background. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264292093-en
OECD. (2022). Education at a glance 2022: OECD indicators. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/3197152b-en
Oppedal, B. ve Idsoe, T. (2015). Conduct problems and depression among unaccompanied refugees. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 44(2), 379–390. https://doi.org/10.1080/15374416.2013.865192
PIKTES. (2023). Projenin çıktıları. 2 Mayıs 2025 tarihinde https://piktes.gov.tr/Home/ProjeninCiktisi adresinden erişildi.
Roeser, R. W., Eccles, J. S. ve Sameroff, A. J. (2000). School as a context of early adolescents’ academic and social–emotional development: A summary of research findings. The Elementary School Journal, 100(5), 443–471.
Roxas, K. C. (2011). Creating welcoming schools. Multicultural Perspectives, 13(2), 73–78. https://doi.org/10.1080/15210960.2011.548737
Sayıl, I., Berksun, E. O., Palabıyıkoğlu, R., Devrimci-Özgüven, H., Soykan, Ç. ve Haran, S. (2000). Kriz ve krize müdahale. Ankara: Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
Sayın, Y., Usanmaz, A. ve Aslangiri, F. (2016). Uluslararası göç olgusu ve yol açtığı etkiler: Suriye göçü örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31), 1-13.
Şahin, C. (2001). Yurt dışı göçün bireyin psikolojik sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kuramsal bir inceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 25-40.
Şeker, B. D. ve Sirkeci, I. (2015). Challenges for refugee children at school in Eastern Turkey. Economics and Sociology, 8(4), 122–133. https://doi.org/10.14254/2071-789X.2015/8-4/9
Shahbazi, S., Palazzolo, A. ve Salinitri, G. (2020). Breaking silence: The voices of Syrian refugee children in the Canadian classroom. Journal of Global Education and Research, 4(1), 33–47. https://doi.org/10.5038/2577-509X.4.1.1025
Şirin, S. R. ve Fine, M. (2007). Muslim American youth negotiating identities. Applied Development Science, 11(3), 151–163. https://doi.org/10.1080/10888690701454658
Solgun, C. ve Durat, G. (2017). Göç ve ruh sağlığı. Journal of Human Rhythm, 3(3), 137–144.
Suárez-Orozco, C. ve Todorova, I. L. (2003). The social worlds of immigrant youth. In C. Suárez-Orozco ve I. L. Todorova (Ed.), Learning in a new land (ss. 18–61). Harvard University Press.
Suárez-Orozco, C., Rhodes, J. ve Milburn, M. (2009). Unraveling the immigrant paradox. Youth & Society, 41(2), 151–185. https://doi.org/10.1177/0044118X09333647
T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021). Türkiye ve göç. Ankara: T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü.
TRT Haber. (2019). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Başkaları harekete geçmezken Türkiye adım atıyor. 20 Kasım 2022 tarihinde https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-baskalari-harekete-gecmezken-turkiye-adim-atiyor-435861.html adresinden erişildi.
Tunga, Y., Engin, G. ve Çağıltay, K. (2020). Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir alanyazın taraması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 317-333.
Tuzcu, A. ve Bademli, K. (2014). Göçün psikososyal boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 56-66.
Tuzcu, A. ve Ilgaz, A. (2015). Göçün kadın ruh sağlığı üzerine etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(1), 56-67.
Tyrer, R. A. ve Fazel, M. (2014). School and community-based interventions for refugee and asylum seeking children. Child and Adolescent Mental Health, 19(3), 187–193. https://doi.org/10.1111/camh.12055
Ulukuş, M. Y. ve Tümtaş, M. S. (2023). Piktes projesinin Türkiye’deki Suriyelilerin entegrasyonuna etkisi: Antalya örneği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 481–496.
UNESCO. (1982). Living in two cultures: The socio-cultural situation of migrant workers and their families. France: Gower Unesco Press.
United Nations Department of Economic and Social Affairs. (2019). International migration wallchart 2019. 15 Kasım 2021 tarihinde https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/publications/wallchart/index.asp adresinden erişildi.
Zengin, M., Yayan, E. H., Düken, M. E. ve Suna, Y. (2021). Suriyeli sığınmacıların sosyo-kültürel farklılıklarının sağlık hizmetlerine yansıması. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 11-17.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Progressive Studies in Education (ijopse)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
