Velilerin Dijital Vatandaşlık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması


Özet Görüntüleme: 170 / PDF İndirme: 70

Yazarlar

  • Onur Yılmaz Author
  • Bilgin Ünal İbret

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8347034

Anahtar Kelimeler:

Veli, dijital okuryazarlık, ölçek

Özet

Bu araştırmanın amacı, ortaokul 7. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin velilerinin dijital vatandaşlık düzeylerini belirlemek için bir ölçek geliştirmektir. Ölçek geliştirme aşamasında 79 madde içeren bir madde havuzu oluşturulmuş ve uzman görüşüne sunularak aşamalı olarak havuz daraltılmıştır. Taslak ölçek, Eskişehir ilindeki Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı ortaokullarda 7. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin velilerinden oluşan 675 kişiye uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için temel bileşenler analizi ve faktör analizi yapılmış, varimax dik döndürme işlemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, velilere yönelik 4 faktörden ve 19 maddeden oluşan bir dijital vatandaşlık ölçeği geliştirilmiştir. Bu faktörler, açıklanan toplam varyansın %60.03'ünü açıklamaktadır. Bu faktör yapısı, doğrulayıcı faktör analizi ile de doğrulanmıştır. Ölçeğin güvenirliğini değerlendirmek için varimax rotasyonu sonucunda elde edilen dört faktör ve ölçeğin tamamı için Cronbach α (.90) katsayıları hesaplanmıştır. .90 Cronbach α değeri, ölçme aracının yüksek bir iç tutarlılık düzeyine sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, elde edilen veriler ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu kanıtlar niteliktedir. Araştırma, katılımcı grubun kişisel ve demografik değişkenlerini dikkate alarak dijital vatandaşlık düzeylerini incelemiştir. Sonuçlar ışığında geliştirilen bu ölçeğin, öğrenci velilerinin dijital vatandaşlık düzeyini ölçmek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir.

Referanslar

Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür.

Akdağ, H., & Taşkaya, S. M. (2010). Vatandaşlık ve insan hakları eğitiminin sosyal bilgiler öğretimindeki yeri. R. Turan, & K. Ulusoy (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri. Ankara: Maya Akademi Yayınları.

Altunya, N. (2003). Vatandaşlık bilgisi. Ankara: Nobel Yayın.

Appel, M., Stiglbauer, B., Batinic, B., & Holtz, P. (2014). İnternet use and verbal aggression: the moderating role of parents and peers. Computers in Human Behavior, 33, 235-241. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.01.007

Aydoğmuş, K (2001). Çocuklarda uyum ve davranış bozuklukları (9. Baskı). Ana-Baba Okulu. İstanbul: Remzi Kitap Yayıncılık.

Barling, J. (1994). Work and family: In search of more effective workplace interventions. O. L. Cooper, & D. M. Rousseu (Ed.) Trends in organizational behavior içinde (ss.1986-1998). Toronto: John Wiley & Sons Ltd.

Bandalos, D. L., & Finney, S. J. (2018). Factor analysis: Exploratory and confirmatory. G. R. Hancock, L. M. Stapleton, & R. O. Mueller (Ed.) The reviewer’s guide to quantitative methods in the social sciences içinde (ss. 98-122). Philadelphia: Routledge.

Bartlett, J. E., Kotrlik, J. W., & Higgins, C.C. (2001) Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19, 43-50. Retrieved from https://www.scirp.org/(S(351jmbntvnsjt1aadkposzje))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=1588649

Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10365/126871

Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Choi, M. (2016). A concept analysis of digital citizenship for democratic citizenship education in the internet age. Theory & Research in Social Education, 44(4),565-607. Retrieved from https://www.semanticscholar.org/paper/A-Concept-Analysis-of-Digital-Citizenship-for-in-Choi/1bb8c936282cf8fc92d62822f24fc2f83e60697a

Choi, M., Glassman, M., & Cristol, D. (2017). What it means to be a citizen in the internet age: development of a reliable and valid digital citizenship scale. Computers & Education, 107, 100-112. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2017.01.002

Connolly, I., & O’Moore, M. (2003). Personality and family relations of children who bully. Personality and Individual Differences, 35 (3), 559-567. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00218-0

Çubukçu, A., & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-174. Retrieved from https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/73bDc.pdf

Elmacıoğlu, T. (2012). Başarıda aile faktörü (Ailede huzur, okulda başarı). İstanbul: Yediveren Yayınları.

George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. London: Pearson.

Goodwin, K. (2018). Dijital dünyada çocuk büyütmek. İstanbul: Aganta Kitap.

Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B., Anderson, R., & Tatham, R. (2006). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice-Hall.

Howard, M. C. (2016). A review of exploratory factor analysis decisions and overview of current practices: What we are doing and how can we improve? International Journal of Human-Computer Interaction, 32(1), 51–62. https://doi.org/10.1080/10447318.2015.1087664

İşman, A., & Güngören, O. C. (2013). Being digital citizen. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 551-556. https://doi.org/10.1177/1461444815577797

Jones, L. M., & Mitchell, K. J. (2016). Defining and measuring youth digital citizenship. New Media & Society, 18(9), 2063-2079. https://doi.org/10.1177/1461444815577797

Karaduman, H. (2011). 6. Sınıf sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital ortamdaki tutumlarına etkisi ve öğrenme öğretme sürecine yansımaları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. Philadelphia: Routledge

Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U., & Yakar, H. (2017). Gençlere yönelik dijital vatandaşlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 298-316. https://doi.org/10.18009/jcer.335806

Onur, B. (2019). Değişen çağ, değişen çocukluk. Ankara: İmge Kitabevi.

Ömeroğlu, E., & Can Yaşar, M. (2005) Okul öncesi eğitim kurumlarında ailenin eğitime katılımı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 6(62), 29-34. Retrieved from http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi62/icindekiler.htm 30.11.2007

Pallant, J. (2007). SPSS survival manual A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Open University Press.

Ribble, M. S. (2004). Digital citizenship focus questions for implementation. Learning & Leading with Technology, 32(2), 12-15. Retrieved from https://eric.ed.gov/?id=EJ695806

Ribble, M. (2008). Passport to digital citizenship. Learning & leading with technology, 36(4), 14-17. https://doi.org/10.4236/jss.2022.107027

Ribble, M. (2009). Raising a digital child. Washington DC: International Society for Technology in Education.

Ribble, M. (2011). Digital citizenship in schools. Washington DC: International Society for Technology in Education.

Ribble, M., & Bailey, G. (2007). Digital citizenship in schools. Washington DC: International Society for Technology in Education

Sayın, Ö. (1990). Aile sosyolojisi-Ailenin toplumdaki yeri. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

Som-Vural, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics. New York: Harper Collins.

Tan, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin internet kullanımına ilişkin görüşlerinin dijital vatandaşlık kapsamında incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.

Tatlı, S., Selimoğlu, H., & Bademci, D. (2012). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden annelerin aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 101-114. Retrieved from http://busbed.bingol.edu.tr/tr/pub/issue/29513/401032

Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım

Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği.

Türk Dil Kurumu (2023). Türk dil sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Türküresin, K., & Biçer, B. (2020). Öğretmenlere yönelik dijital vatandaşlık davranış ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2020(15), 83-98. https://doi.org/10.46778/goputeb.618186

Yaman, F., Dönmez, O., Kabakçı Yurdakul, I.., & Odabaşı, F. (2016). Dijital dünyanın ailesi: İnternetik aile. A. İşman, H. F. Odabaşı, B.Akkoyunlu (Ed.). Eğitim teknolojileri okumaları içinde (ss.173-190). The Turkish Online Journal of Educational Technology, Sakarya Üniversitesi. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/302388638_Dijital_Dunyanin_Ailesi_Internetik_Aile

Yaman, F., Kabakçı Yurdakul, I., & Dönmez, O. (2020). Dijital vatandaşlıktan dijital ebeveynliğe dönüşüm. A. Görgün Baran, O. Hazer, & M. S. Öztürk (Ed.) Gençlik ve dijital çağ içinde (ss.165-180). Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırmaları ve Uygulama Merkezi. Retrieved from https://hacettepekitap.hacettepe.edu.tr/openaccess/40_Genclik-ve-Dijital-Cag.pdf

Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/32177/357061

Yılmaz, O. (2022). Sosyal bilgilerde dijital vatandaşlık ve eğitimine yönelik eğitim paydaşlarının deneyimlerinin araştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.

Yuen, L. H. (2017). Personal Growth and development of parent leaders through a group parent education program. Teacher Development, 21(4), 547-560. Retrieved from https://eric.ed.gov/?id=EJ1144900

İndir

Yayınlanmış

2023-10-01

Nasıl Atıf Yapılır

Yılmaz, O., & İbret, B. Ünal. (2023). Velilerin Dijital Vatandaşlık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması . International Journal of Progressive Studies in Education (ijopse), 1(2), 65–89. https://doi.org/10.5281/zenodo.8347034

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri