International Journal of Progressive Studies in Education (ijopse)

Türkiye'de Sosyal Bilgiler Eğitiminde Otantik Öğrenme Yaklaşımının Kullanımına İlişkin Yapılmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Mercan Acar, Hayrettin Acar — Sun, 01 Oct 2023 00:00:00 +0300

Sosyal bilgiler, ilkokul ve ortaokul seviyesindeki öğrencilere toplumsal hayata yönelik bilgi, beceri ve değerler kazandırarak etkili vatandaşlar olarak yetişmelerini amaçlamaktadır. Sosyal bilgilerin söz konusu amacının gerçekleşebilmesi, etkili öğrenme yaklaşımlarının kullanılmasıyla mümkündür. Sosyal bilgiler eğitiminde etkli öğrenme yaklaşımlarından biri, otantik öğrenmedir. Bu araştırmada sosyal bilgiler eğitiminde otantik öğrenmenin kullanımına ilişkin yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında söz konusu tezlerin; lisansüstü seviyesi, yayınlandığı yıl, yayınlandığı üniversite, kullanılan araştırma yöntemi, modeli/deseni, örneklem belirleme tekniği, veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri irdelenmiştir. Nitel araştırma yöntemleriyle gerçekleştirilen araştırmada doküman incelemesi deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın veri kaynakları, sosyal bilgiler eğitiminde otantik öğrenmenin kullanıldığı lisansüstü tezler oluşturmaktadır. Araştırmanın veri kaynaklarına Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Tarama Kataloğu taranarak ulaşılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmada irdelenen tezlerin; çoğunlukla doktora seviyesinde ve 2017 yılından sonraki süreçte yoğunalştıkları belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca tezlerin Türkiye’deki farklı üniversitelerde yayınlandıkları, çoğunlukla karma araştırma yöntemi ile yapıldıkları ve farklı araştırma desenleri ile gerçekleştirildikleri belirlenmiştir. Tezlerde çeşitli örneklem belirleme teknikleri, veri toplama araçları ve veri analiz tekniklerinin kullandığı da saptanmıştır. Ulaşılan sonuçlar kapsamında sosyal bilgiler eğitiminde otantik öğrenme yaklaşımının daha fazla kullanılmasıyla ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Tarihi Mekânlara Yapılan Ziyaretlerin Öğrencilere Estetik ve Duyarlılık Değerlerini Kazandırmadaki Rolüne ilişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri

Şilan Koçin — Sun, 01 Oct 2023 00:00:00 +0300

Sosyal bilgiler eğitimi, ilkokul ve ortaokul düzeyindeki öğrencilere günlük yaşama ilişkin bilgi, beceri ve değerler aktarmayı amaçladığından eğitim-öğretim süreçlerinde çok çeşitli kaynak ve yöntem kullanımını gerektirmektedir. Sosyal bilgiler eğitiminde kullanılan esntrümanlardan biri, tarihi mekânlardır. Araştırmada sosyal bilgiler eğitiminde tarihi mekânların kullanımının öğrencilere estetik ve duyarlılık değerlerini kazandırmadaki rolüne ilişkin öğretmen görüşlerinin irdelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcı grubu kolay ulaşılabilir örnekleme tekniğiyle oluşturulmuştur. Katılımcı grupta Ağrı ilinde görev yapan beş sosyal bilgiler öğretmeni yer almıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmış ve betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler eğitiminde tarihi mekânları kullanmanın önemli olduğunu, sosyal bilgiler dersinde öğrencilere estetik ve duyarlılık değerlerini kazandırmanın öğrencilerin etkili vatandaşlar olarak yetişmelerine katkı sağladığı görüşünde oldukları belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca sosyal bilgiler eğitiminde tarihi mekânların ekonomik ve idari nedenlerden dolayı sıklıkla kullanılamadığı da belirlenmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar göz önünde bulundurularak Millî Eğitim Bakanlığı’na ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Vatanseverlik Değerinin Kazandırılmasında Sosyal Bilgiler Dersinin Rolüne Yönelik Öğretmen Görüşleri

İbrahim Çelik — Sun, 01 Oct 2023 00:00:00 +0300

Sosyal bilgiler eğitiminin kazanımlarından biri, öğrencilere vatanseverlik değerinin kazandırılmasıdır. Sosyal bilgiler; ilkokul ve ortaokul öğrencilerine geçmiş, bugün ve gelecek bağlamında ders içeriği sunarak onların üretken ve vatansever bireyler olarak yetişmelerini amaçlamaktadır. Sosyal bilgilerin bu amacı göz önünde bulundurularak gerçekleştirilen bu araştırmada vatanseverlik değerinin kazandırılmasında sosyal bilgiler dersinin rolüyle ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcı grubu kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle oluşturulmuştur. Katılımcı grupta Tokat il sınırları içerisinde yer alan üç ayrı ortaokulda görev yapan 10 sosyal bilgiler öğretmeni yer almıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış, betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik değerine yönelik farklı tanımlar yapmış oldukları, sosyal bilgiler dersinin kapsamını farklı biçimlerde ifade ettikleri, öğrencilerin vatanseverlik değerini yaparak-yaşayarak kazanabileceğini düşünmekle birlikte çeşitli bakış açılarına sahip oldukları, vatanseverlik değerinin kazandırılmasında sosyal bilgiler dersinin rolüyle ilgili olarak sosyal bilgileri vatanseverlik değeri kazandırmak amacı güden temel ders olarak gördükleri belirlenmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar esas alınarak Milli eğitim Bakanlığı’na ve benzer araştırmalar yapmayı düşünen araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Okul Öncesi Dönemde Uygulanan Değerler Eğitimi Etkinlik Örnekleri

Serdar Safalı, Yaprak Aydın — Sun, 01 Oct 2023 00:00:00 +0300

İnsanlar toplum içinde yaşamı tercih eden sosyal bir varlıktır. Fakat her insan grubu birer toplumu temsil etmez. Grubun toplum olarak belirtilebilmesi için sahip olması gereken özelliklerden bir tanesi de belirli değerlere sahip olmasıdır. Bütün toplumlar sahip olduğu değerleri gelecek nesillere aktarma eğilimi gösterirler ki kullanılan yollardan enönemlisi eğitimdir. Bireyin en hızlı gelişim gösterdiği dönem olan okul öncesinde verilen değerler eğitimi, haftalık ve aylık olarak belli bir plan dahilinde gerçekleşmektedir. Çocuklara sevgi, saygı, hoşgörü, vatanseverlik gibi toplumsal değerleri kazandırmayı amaç edinmektedir. Bu değerler Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programı çerçevesinde ele alınmıştır. Eğitimin ilk basamağı olan okul öncesi ile çocuklar toplumunda beklentilerini karşılayan bireyler olarak yetişmektedirler. Bu çalışmanın amacı değerler eğitiminin okul öncesi eğitimindeki etkinlik örneklerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden literatür tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma planına göre eğitim sürecinde kullanılan etkinlikler ay ay incelenmiş ve her bir ay için verilen değerler eğitimi açıklanmıştır. Eğitim sürecinde planlanan etkinliklerin çoçukların aktif katılımıyla uygulandığı görülmektedir.

Velilerin Dijital Vatandaşlık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Onur Yılmaz, Bilgin Ünal İbret — Sun, 01 Oct 2023 00:00:00 +0300

Bu araştırmanın amacı, ortaokul 7. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin velilerinin dijital vatandaşlık düzeylerini belirlemek için bir ölçek geliştirmektir. Ölçek geliştirme aşamasında 79 madde içeren bir madde havuzu oluşturulmuş ve uzman görüşüne sunularak aşamalı olarak havuz daraltılmıştır. Taslak ölçek, Eskişehir ilindeki Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı ortaokullarda 7. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin velilerinden oluşan 675 kişiye uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için temel bileşenler analizi ve faktör analizi yapılmış, varimax dik döndürme işlemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, velilere yönelik 4 faktörden ve 19 maddeden oluşan bir dijital vatandaşlık ölçeği geliştirilmiştir. Bu faktörler, açıklanan toplam varyansın %60.03'ünü açıklamaktadır. Bu faktör yapısı, doğrulayıcı faktör analizi ile de doğrulanmıştır. Ölçeğin güvenirliğini değerlendirmek için varimax rotasyonu sonucunda elde edilen dört faktör ve ölçeğin tamamı için Cronbach α (.90) katsayıları hesaplanmıştır. .90 Cronbach α değeri, ölçme aracının yüksek bir iç tutarlılık düzeyine sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, elde edilen veriler ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu kanıtlar niteliktedir. Araştırma, katılımcı grubun kişisel ve demografik değişkenlerini dikkate alarak dijital vatandaşlık düzeylerini incelemiştir. Sonuçlar ışığında geliştirilen bu ölçeğin, öğrenci velilerinin dijital vatandaşlık düzeyini ölçmek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir.